- συνειρμός παραστάσεων
- Έκφραση που χρησιμοποιούν οι ψυχολόγοι για να χαρακτηρίσουν τη λειτουργία εκείνη μέσω της οποίας μερικά ψυχικά περιεχόμενα –ή παραστάσεις αντικειμένων, ιδεών, συναισθημάτων– ανακαλούν το ένα το άλλο στη συνείδηση σύμφωνα με ειδικές συνδέσεις (συνάφεια, ομοιότητα, αντίθεση). Π.χ. ένας συνειρμός αντίθεσης υπάρχει όταν κοιτάζοντας τον ωραίο σημερινό ήλιο σκεπτόμαστε τη χθεσινή κακοκαιρία· ένας συνειρμός συνάφειας μπορεί να αντιπροσωπευθεί από το ζεύγος πρωί-βράδυ κλπ.
Φαινόμενο που στον άνθρωπο προσδιορίζει το αίσθημα της συνέχειας του μέσα στο χρόνο (διαφορετικά δεν θα μπορούσε να συνδέσει το παρελθόν του με το παρόν του), ο σ. αποσαφηνίζει τη φύση πολλών ψυχικών λειτουργιών, όπως η μνήμη, η φαντασία, οι συνήθειες, τα εξαρτημένα ανακλαστικά, η ίδια συναισθηματική ζωή και πολλά φαινόμενα κοινωνικής ψυχολογίας. Από το άλλο μέρος, επειδή ο σ. μπορεί να συνδέει συνειδητά και ασυνείδητα περιεχόμενα της ψυχικής ζωής, επιτρέπει τη συστηματική εξερεύνηση του ατομικού υποσυνείδητου. Κι αυτό συμβαίνει στη θεραπεία διάφορων ψυχικών παθήσεων, με την ψυχαναλυτική τεχνική των ελεύθερων σ. και τις αναλύσεις των ονείρων.
Με τη διαδικασία του σ. ασχολήθηκαν οι φιλόσοφοι από την εποχή του Αριστοτέλη. Ιδιαίτερα τον περιέγραψαν ο Μαλμπράνς, ο Χιουμ και όλη η εμπειριοκρατική φιλοσοφία της γνώσης.
Διάφορα αντικείμενα από την ατομική πείρα μπορούν να προκαλέσουν διάφορες εικόνες ανάλογα με τους καθορισμένους κανόνες που διέπουν τον συνειρμό παραστάσεων. Με την απεικόνιση μιας καράφας κόκκινου κρασιού ο σχεδιαστής συσχέτισε εκείνη του σταφυλιού, του ποτηριού, της κανάτας και της καράφας του άσπρου κρασιού.
Dictionary of Greek. 2013.